Luisteren

Spreken is zilver, zwijgen is goud. Het stond in zwierig handschrift op zo'n tegeltje dat vroeger bij mijn oma in de WC hing. Wijsheid die van generatie op generatie via het kleinste kamertje werd doorgegeven. Maar als spreken zilver is en zwijgen goud, waarom doen we het dan zo weinig? Zwijgen.

Waarom geen cursus zwijgen als een leider? Waarom vragen we geen zwijgtijd aan in de tweede kamer i.p.v. spreektijd? Waarom heeft een congres alleen maar sprekers? Het vraagt om een herwaardering. Want wie veel en graag spreekt, ziet luisteren aan voor zwijgen. Een van de grootste en schadelijkste misvattingen van ons tijdsgewricht. Dat luisteren de afwezigheid is van spreken, dat wie niet spreekt passief zit te wachten tot het haar of zijn beurt is om te spreken. Dat de wereld bestaat uit momenten van spreken met passieve stukjes zwijgen ertussen. Die er niet toe doen.

Spreken is zilver, luisteren is goud. Waarom leren we kinderen op school een spreekbeurt te houden, maar geen luisterbeurt? Dat je eerst vraagt aan de luisteraars om het gehoorde samen te vatten, wat zij eruit meenemen, waar het hen raakt, welke vragen zij nog hebben? En dat je dan de beste luisteraar complimenteert, i.p.v. de spreker. Hoe zouden onze kamerdebatten er dan uit zien? Meneer de voorzitter, ik zou graag 3 minuten luistertijd willen aanvragen. Wat als de wereld vooral bestaat uit periodes van luisteren met wat spreektijd ertussen?

Luisteren is oneindig veel meer dan de afwezigheid van woorden. Luisteren is ruimtevullend, transformerend, verbindend en louterend. Het kan dat wat gebroken is helen. Dat wat gescheiden is verbinden. Dat wat niet gezegd kan of mag worden, omarmen. Denk voor heel effies aan de laatste keer dat er werkelijk naar je werd geluisterd? En aan de laatste keer dat iemand tegen je aan stond te (s)preken? Juist.

Als spreken zilver is en luisteren goud dan vraagt onze huidige manier van debatteren, van vergaderen, van ons gebruik van sociale media, op zijn zachtst gezegd, om een herwaardering. Want luisteren is goud en spreken is pas zilver als je eerst hebt geluisterd. Naar de ander én naar jezelf.

Geschreven na heel lang luisteren