Taalverloedering

“Bij deze is uw reservering definitief, dank u wel." Als ik de email van de bowlingbaan lees, ben ik met stomheid geslagen. Ik mail net dat ik niet akkoord ben, vooral omdat deze organisatie Frieda haar lievelings-verjaarsbezigheid naar willekeur op een geheel ander tijdstip heeft ingepland. Na dertig minuten verdwalen in een Escheriaans telefonisch keuzemenu en de wachtrij, pak ik bij de eerste tekenen van plukjes stoom uit haar oren de iPad ter hand. 

Intense verbazing en heftige frustratie maken zich van mij meester. Hoe kan het dat de dame van de bowlingbaan opgewekt en vriendelijk mijn reservering bevestigt in reactie op mijn klare taal? Ik zie direct de relatie met het deze week verschenen onderzoeksrapport over de bedroevende status van het Nederlandse taalonderwijs. Een kwart van onze jeugd verlaat laaggeletterd de middelbare school. Een kwart van onze toekomst. 

Taalbeheersing gaat veel verder dan vautloos spellen of hen onderscheiden van hun. Veel verder dan leesbaar op het lijntje schrijven of begrijpen wat je leest. Veel verder dan het lezen van dikke boeken en met dure woorden strooien. Wie taal, welke dan ook, gebrekkig beheerst zal moeite hebben de nuances van zijn gevoel te delen, minder in staat zijn de bedoelingen van anderen te begrijpen en loopt het risico op conflict, misbruik en isolatie. Taal is essentieel voor werkelijk contact. 

Taal is het voertuig van het denken. Denk aan een probleem dat je bezighoudt en hoe dit op te lossen. Probeer dat eens zonder woorden… Of probeer daar waar de creativiteit zich beeldend aandient, je ideeën zonder verf en kleurpotloden te delen. Bedenk de kortste weg naar yoga zonder woorden. Verfijn samen met je buurvrouw het recept voor de heerlijkste tiramisu, zonder taal. Kies tekstloos de beste school uit voor je kind. Taal essentieel voor het schaven van het diepere denken. 

Taalverloedering, niet in die veel te vaak gebruikte intellectueel-arrogante zin des woords, maar in de verarmende betekenis, is funest voor onze samenleving. Een gigantische groep jongeren dreigt voorgoed afgesloten te raken van geneugten en rijkdom die onze maatschappij biedt. Bij voorbaat kansarm slechts door taal. Wie denkt dit op het bordje van de leraar Nederlands te kunnen pleuren, moet eens proberen er een te vinden. Mocht je een exemplaar tegen het lijf lopen, koester hem/haar als een grote schat. De samenleving letteren is de verantwoordelijkheid van ons allemaal.

In de parkeergarage onder de bioscoop lees ik veel langzamer dan normaal het opschrift boven een groot stopcontact. Dit Elektrisch. Oplaadpunt. is Defect. Het Duits en het Nederlands groeien duidelijk naar elkaar toe… Als ik een elektrische auto had bestuurd zat het stekkertje reeds spanningsloos in de muur. 

“Hee, de vier hangt verkeerd om”. Frieda ziet direct de fout in de zorgvuldig door mij opgehangen cijferballonnen ter ere van haar verjaardag. Grappig, ik dacht al dat hij er vreemd uitzag. Taalverloedering komt ook voor bij schrijvers… Ik kan altijd nog bij het bowlingcentrum gaan werken.

Geschreven met woorden